22-24 EKİM TARİHLERİ ARASINDA İCRA EDİLEN 2. ULUSLAR ARASI SOSYAL BİLİMCİLER KONGRESİ’NİN AÇILIŞINDA YAPTIĞIM KONUŞMAYI BU KÖŞEDE, SİYASAL İLETİŞİM ENSTİTÜSÜ OKUYUCULARI İLE DE PAYLAŞMAK İSTİYOR, İLGİNİZE SUNUYORUM:
“2. ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMCİLER KONGRESİ NEDENİYLE BULUNDUĞUMUZ DOST VE KARDEŞ KIRGIZİSTAN’IN BAŞKENTİ BİŞKEK’TE BİZLERE GÖSTERİLEN MİSAFİRPERVERLİKTEN VE EV SAHİPLİĞİNDEN DOLAYI ÜNİVERSİTEM VE ÜLKEM ADINA ŞÜKRANLARIMI SUNARIM.
TÜRKİYE VE KIRGIZİSTAN İLİŞKİLERİNİ DAHA SAĞLIKLI DEĞERLENDİREBİLMEK İÇİN KIRGIZİSTAN’IN MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELERİNE BAKILDIĞINDA; 2007 YILI BÜYÜME HIZININ % 8.2 (REEL GSYH), GSYH’NIN 3.7 MİLYAR $, İHRACATININ 1,1 MİLYAR $ VE İTHALATININ 2.7 MİLYAR $ OLDUĞU GÖRÜLMEKTEDİR.
KIRGIZİSTAN 1998 YILINDA DTÖ’NE ÜYE OLAN ORTA ASYA CUMHURİYETLERİNDE İLK ÜLKEDİR. KIRGIZİSTAN, RUSYA FEDERASYONU, KAZAKİSTAN, BEYAZ RUSYA VE TACİKİSTAN’I DA İÇİNE ALAN AVRASYA EKONOMİK TOPLULUĞU’NUN ÜYESİDİR. AYNI ZAMANDA TÜRKİYE’NİN DE İÇİNDE BULUNDUĞU EİT ÜYESİDİR.
1997 YILINDAN İTİBAREN GERÇEKLEŞTİRİLEN SERMAYE GİRİŞLERİ KÜMÜLATİF OLARAK DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE; TÜRKİYE TOPLAM 203.5 MİLYON $ SERMAYE İLE KANADA, KAZAKİSTAN VE İNGİLTERE’DEN SONRA DÖRDÜNCÜ KAYNAK ÜLKEDİR.
TÜRKİYE, KUMTOR ALTIN İŞLETMELERİNDE YAPILAN YATIRIMLAR İLE KANADA’DAN SONRA SIRASI İLE KAZAKİSTAN, RUSYA FEDERASYONU VE ABD’DEN SONRA BEŞİNCİ ÜLKEDİR.
KIRGIZİSTAN’DA FAALİYET GÖSTEREN 300 TÜRK FİRMASININ TOPLAM 300 MİLYON $’I AŞAN YATIRIMI VARDIR. TÜRK YATIRIMLARI BİSKÜVİ, ŞEKERLEME VE ÇİKOLATA GİBİ GIDA ÜRÜNLERİ İLE MOBİLYA, TEMİZLİK MADDELERİ, BANKACILIK, ÇAY, PAKETLEME, PLASTİK, EĞİTİM VE İNŞAAT MALZEMELERİ ÜRETİMİ, TURİZM ACENTELİĞİ VE EĞİTİM İŞLETMECİLİĞİ ALANLARINDA YER ALMAKTADIR.
TÜRKİYE İLE KIRGIZİSTAN’IN DIŞ TİCARET AÇISINDAN DURUMU DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE; 2007 YILINDA İHRACATIMIZ 180 MİLYON $, İTHALATIMIZ 45 MİLYON $’DIR. TOPLAM TİCARET HACMİMİZ 225 MİLYON $’DIR. DENGE 135 MİYON $ İLE TÜRKİYE’NİN LEHİNEDİR. İHRACATIMIZIN İTHALATIMIZA ORANI 4.01’DİR. İHRACATIMIZDA; ALTINDAN MÜCEVHERCİ EŞYALAR, HALILAR, TEKSTİL MAMÜLLERİ, MAKİNE VE CİHAZLARI YER ALMAKTADIR.
İTHALATIMIZDA SEBZE- MEYVA, HAM DERİ VE ÖRME GİYİM EŞYASI ÖNEM KAZANMAKTADIR.
KIZGIZİSTAN’DA TÜRK MÜTEAHHİT FİRMALARININ ÜSTLENDİĞİ 27 PROJENİN TOPLAM TUTARI 400 MİLYON $’DIR. 2007 YILINDA 6 MİLYON $’LIK 2 PROJE ALINMIŞTIR.
SON DÖNEMDE; TAMÇI HAVAALANI, KAMBARATA 1 VE 2 HİDROELEKTİRK SANTRALLERİ GİBİ YAP – İŞLET – DEVRET MODELİ İLE GERÇEKLEŞTİRİLEBİLECEK PROJELERE İLGİ DUYULMAKTADIR.
KISA VADEDE TÜRKİYE İLE KIRGIZİSTAN ARASINDA; ENERJİ ALT YAPISININ GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ İLE ENERJİ SEKTÖRÜNDEKİ YATIRIMLARI BAKIMINDAN ÖNEMLİ İŞBİRLİĞİ İMKANLARI ORTAYA ÇIKABİLECEKTİR.
TÜRKİYE İLE KIRGIZİSTAN ARASINDA 1991 – 2006 ARASINDA TİCARİ VE EKONOMİK NİTELİKLİ 9 ANLAŞMA VE PROTOKOL YAPILMIŞTIR.
KIRGIZ CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASINA 75 MİLYON $ TUTARINDA TÜRK EXIMBANK MAL VE KREDİ PROJESİ AÇILMIŞ VE TOPLAM 48 MİLYON $’LIK KULLANIM GERÇEKLEŞTİRİLMİŞTİR.
BU KREDİ KAPSAMINDA; ZİRAİ İLAÇLAR, MOBİLYA FABRİKASI MAKİNALARI, RADYO – TV FABRİKASI MAKİNALARI, EKMEK FIRINI ÜRETİM TESİSİ MAKİNALARI, TELEKOMÜNİKASYON SİSTEMLERİ, OTOBÜS İHRACATI İLE OTEL İNŞAATI PROJESİ FİNANSE EDİLMİŞTİR.
GELECEKTE TÜRKİYE İLE KIRGIZİSTAN ARASINDA ÇOK ÖNEMLİ YATIRIM ALANLARI BULUNMAKTADIR. TÜRK YATIRIMCILARIN KIRGIZİSTAN’DA YATIRIMLAR İÇİN EN İLGİ ÇEKİCİ YÖNÜ YATIRIM OLANAKLARININ ÇEŞİTLİLİĞİ VE İNSAN KAYNAKLARININ YETERLİLİĞİDİR.
ÖZELLİKLE TURİZM ALT YAPISI, HABERLEŞME, ENERJİ VE GENEL OLARAK SANAYİ SEKTÖRÜ ÖNEMLİ YATIRIM OLANAĞIDIR.
İŞBİRLİĞİ ALANI YARATABİLECEK BAŞLICA SEKTÖRLER ŞUNLARDIR;
– ALTIN, URANYUM VE KÖMÜR MADENLERİNİN ÇIKARILMASI
– ENERJİ VE HİDROELEKTRİK SANTRAL İNŞAASI
– DERİ, DERİ BENZERİ MADDELER VE KÜRK EŞYA SANAYİ
– ÇANAK, ÇÖMLEK, ÇİNİ VE PORSELEN SANAYİ
– CAM VE CAM ÜRÜNLERİ SANAYİ
– TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİ
– İNŞAAT (KARAYOLU, DEMİRYOLU VE KONUT)
– TAŞIMACILIK
– HABERLEŞME
– GIDA SANAYİ
– TURİZM
– PAMUK VE YÜN İŞLEME
TÜRKİYE’NİN DOST VE KARDEŞ KIRGIZİSTAN BAŞTA OLMAK ÜZERE ORTA ASYA CUMHURİYETLERİ İLE İLİŞKİLERİNİN TEMELİ ŞUNLARA DAYANMAKTADIR;
– DEVLET YAPILANMALARININ GÜÇLENDİRİLMESİNE KATKIDA BULUNULMASI,
– BÖLGENİN SİYASİ VE EKONOMİK İSTİKRARININ KORUNMASI,
– BÖLGESEL İŞBİRLİĞİNİN TEŞVİK EDİLMESİ,
– EKONOMİK VE SİYASAL REFORMLARN DESTEKLENMESİ,
– BÖLGE ÜLKELERİNİN DÜNYA İLE BÜTÜNLEŞEBİLMELERİNE DESTEK VERİLMESİ,
– BÖLGE ÜLKELERİNİN AVRUPA – ATLANTİK KURUMLARINA ENTEGRASYONLARINA YARDIMCI OLUNMASI,
– ORTA ASYA ÜLKELERİ İLE İKİLİ İLİŞKİLERİMİZİN, HER ALANDA KARŞILIKLI ÇIKARLAR VE EGEMEN EŞİTLİK TEMELİNDE GELİŞTİRİLMESİ,
– ORTA ASYA ÜLKELERİNİN ENERJİ KAYNAKLARININ ULUSLARARASI PİYASALARA SERBESTÇE VE FARKLI GÜZERGAHLARDAN NAKLEDİLMESİNİN DESTEKLENMESİDİR.
TÜRK DİLİ KONUŞAN ÜLKELER DEVLET BAŞKANLARI ZİRVELERİ; AZERBAYCAN, KAZAKİSTAN, KIRGIZİSTAN, ÖZBEKİSTAN, TÜRKMENİSTAN VE TÜRKİYE ARASINDAKİ EN YÜKSEK DANIŞMA MEKANİZMASINI OLUŞTURMAKTADIR. İLKİ 1992 YILINDA ANKARA’DA YAPILMIŞ OLAN ZİRVELERİN SEKİZİNCİSİ 17 KASIM 2006 TARİHİNDE ANTALYA’DA DÜZENLENMİŞTİR.
TÜRKİYE, ORTA ASYA CUMHURİYETLERİ’NİN BM VE AGIT GİBİ ULUSLARARASI VE EİT GİBİ BÖLGESEL ÖRGÜTLERE ÜYE OLMALARINI DESTEKLEMİŞTİR. AYRICA, NATO’NUN BIO PROGRAMINA KATILMALARINA YARDIMCI OLMUŞTUR. TÜRKİYE, ULUSLARARASI SİSTEMDE; HER TÜRLÜ DESTEĞİ VERMEYE DEVAM EDECEKTİR.
TÜRKİYE, ORTA ASYA CUMHURİYETLERİ’NİN İSTİKRAR VE GÜVENLİKLERİNİ TEHDİT EDEN KÖKTENDİNCİ AKIMLAR, UIYUŞTURUCU VE SİLAH KAÇAKÇILIĞI VE TERÖRİST FAALİYETLER KONUSUNDAKİ MEVCUT KAYGILARINI BAŞINDAN BERİ PAYLAŞMIŞTIR.
TERÖRLE MÜCADELE ÇERÇEVESİNDE; İŞBİRLİĞİ GELİŞTİRİLMİŞ VE BU ÜLKELERE MALZEME DESTEĞİ, NAKTİ YARDIM VE ASKERİ EĞİTİM SAĞLANMIŞTIR.
TÜRKİYE İLE ORTA ASYA CUMHURİYETLERİ’NİN İNSAN HAKLARI, DEMOKRASİ VE SERBEST PİYASA EKONOMİSİNİN GELİŞTİRİLMESİ YÖNÜNDE KAYDEDİLECEK İLERLEMELERİN DÜNYA İLE BÜTÜNLEŞME SÜRECİNİ HIZLANDIRACAĞI DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR.
TÜRKİYE, İÇ BARIŞIN VE İSTİKRARIN SAĞLANMASINDA OLDUĞU GİBİ KALKINMAYI HIZLANDIRARAK REFAHA KATKIDA BULUNABİLECEĞİNİ İFADE ETMEKTE VE HER ORTAM VE KOŞULLARDA BU ÜLKELERİ DESTEKLEMEKTEDİR.
TÜRKİYE, ORTA ASYA BÖLGESİNDE KALICI İSTİKRAR VE GÜVENLİĞİN SAĞLANMASININ BÖLGENİN EKONOMİK KAYNAKLARININ VERİMLİ BİR ŞEKİLDE DEĞERLENDİRİLMESİNİ SAVUNMAKTADIR. BU ŞEKİLDE, KAYNAKLARIN TOPLUMSAL REFAHA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ MÜMKÜN OLABİLECEKTİR. TÜRKİYE, BU BİLİNÇLE; ORTA ASYA’DA İŞBİRLİĞİ POTANSİYELİNİ ORTAYA ÇIKARACAK BİR YAKLAŞIMI BENİMSEMEKTEDİR.
TÜRKİYE’NİN, KARŞILIKLI ÇIKAR TEMELİNE DAYALI OLARAK İLİŞKİLERİNİ SÜREKLİ GELİŞTİREBİLECEĞİ ÜLKELERİN BAŞINDA KIRGIZİSTAN VE ORTA ASYA’DAKİ DİĞER TÜRK CUMHURİYETLERİ GELMEKTEDİR.
TÜRKİYE, BÖLGE İLE İLGİLİ FAKTÖRLERİ VE BÖLGE DEVLETLERİNİN HASSASİYETLERİNİ, İSTEKLERİNİ VE İHTİYAÇLARINI ÇOK İYİ DEĞERLENDİREREK GERÇEKÇİ POLİTİKA OLUŞTURULMASI YÖNÜNDE BİR İRADEYE SAHİPTİR.
TÜRKİYE, BÖLGE İLE TARİHSEL VE KÜLTÜREL BAĞLARI OLAN BİR ÜLKE OLARAK; BÖLGE ÜLKELERİ İLE EN ETKİLİ VE VERİMLİ İLİŞKİLER KURMAK VE GELİŞTİRMEK ZORUNDADIR.
TÜRKİYE, KIRGIZİSTAN’IN DA ÜYE OLDUĞU AVRASYA EKONOMİK TOPLULUĞU (RUSYA FEDERASYONU, BEYAZ RUSYA, KAZAKİSTAN, KIRGIZİSTAN VE TACİKİSTAN) İLE İŞBİRLİĞİNİ GELİŞTİRME YÖNÜNDE BİR İRADEYE SAHİP BULUNMAKTADIR.
TÜRKİYE, TARİH BOYUNCA ASYA VE AVRUPA ARASINDA STRATEJİK BİR KÖPRÜ İŞLEVİ GÖRMÜŞTÜR. İPEK YOLU’NUN EN ÖNEMLİ NOKTALARINDAN BİRİ KONUMUNDADIR.
ORTA ASYA, HAZAR VE ORTA DOĞU BÖLGESİNDE; ÇOK TARAFLI İŞBİRLİĞİNİN SAĞLANMASI VE GELİŞTİRİLMESİ, İŞBİRLİĞİ ALANLARININ ARTIRILMASI VE DEVAMLI OLARAK YAYGINLAŞTIRILMASI ÖNEM KAZANMAKTADIR.
ENERJİ, 21. YÜZYILIN ÖNCELİKLİ İŞBİRLİĞİ ALANIDIR.
TÜRKİYE, ENERJİ KAYNAKLARI AÇISINDAN POTANSİYEL VE BÜYÜK BİR ENERJİ PAZARI OLMAYA ADAY BİR ÜLKEDİR.
BU NEDENLE, ORTA ASYA’DAN PETROL VE DOĞAL GAZ İTHALATINDA; KAYNAK ÇEŞİTLİLİĞİ, ARZ GÜVENLİĞİ VE ARZ SÜREKLİLİĞİNİN SAĞLAMASI AÇISINDAN GENİŞ KAPSAMLI ENERJİ TAŞIMA PROJELERİNİN GELİŞTİRİLMESİ, TÜRKİYE AÇISINDAN ÇOK BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.
TÜRKİYE ÖNCELİKLE; ORTA ASYA VE HAZAR’DAN SAĞLAMAYI PLANLADIĞI DOĞAL GAZI, BALKANLAR ÜZERİNDEN BATI AVRUPA’DAKİ ÖNEMLİ TALEP MERKEZLERİNE ULAŞTIRMAYI HEDEFLEMEKTEDİR.
ENERJİ FAKİRİ AVRUPA İLE ENERJİ ZENGİNİ ORTA ASYA’NIN TÜRKİYE VE BALKANLAR ÜZERİNDEN GEÇEN BORU HATLARI İLE BİRBİRİNE BAĞLANMASI; ORTA ASYA’DAN BALKANLARA UZANAN BU GENİŞ COĞRAFYANIN; SOSYO – EKONOMİK KALKINMASINA, EKONOMİK VE POLİTİK İSTİKRARINA VE BÖLGE BARIŞINA ÇOK ÖNEMLİ KATKI SAĞLAYABİLECEKTİR.
DOĞU – BATI ENERJİ KORİDORU, ORTA ASYA VE HAZAR ÜLKELERİ İLE AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ ARASINDA GÜVENLİ VE EKONOMİK TAŞIMA SEÇENEKLERİ SUNABİLECEKTİR. BU ŞEKİLDE TÜRKİYE, ORTA ASYA ÜLKELERİ İLE GÜNEY DOĞU AVRUPA ÜLKELERİ ARASINDA YENİ İŞBİRLİĞİ İMKANLARI YARATILABİLMESİ KONUSUNDA ÖNCÜLÜK EDEBİLECEKTİR.
YÜZYILIMIZDA, TÜRKİYE İLE ORTA ASYA ÜLKELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER, EN İLERİ DÜZEYDE GELİŞTİRİLMELİ VE YAYGINLAŞTIRILMALIDIR.
BU KAPSAMDA, KÜLTÜREL YATIRIMLARA ÖNCELİK VERİLMELİ, DİL VE KÜLTÜR BAĞLARINI ARTTIRACAK BÜYÜK ÇAPLI PROGRAMLAR HAZIRLANMALI VE UYGULAMAYA SOKULMALIDIR.
BAŞTA KIRGIZİSTAN OLMAK ÜZERE BÜTÜN ORTA ASYA ÜLKELERİNDE TÜRK GİRİŞİMCİLERİN YATIRIMLARI ARTTIRILMALI, BU GİRİŞİMCİLERE DESTEK VERİLMELİ VE UYGULAMALARI TAKİP EDİLMELİDİR.
ORTA ASYA ÜLKELERİ İLE ASYA YAYIN BİRLİĞİ (ABU) KAPSAMINDA; TELEVİZYON VE RADYO YAYINLARININ KALİTE VE VERİMLİLİĞİNİN ARTIRILMASI SAĞLANMALIDIR.
TÜRKİYE İLE BÖLGE ÜLKELERİ ARASINDA; DOĞRUDAN HABER VERİLMESİ VE ALINMASINA GEÇİLMELİ, BATI HABER KAYNAKLARINA OLAN BAĞIMLILIK İKİNCİ DERECEYE İNDİRİLMELİDİR.
TÜRK ÜNİVERSİTELERİNDE; ORTA ASYA ÜLKELERİNE AYRILAN KONTENJANLAR ARTTIRILMALIDIR. BÖLGE ÜLKELERİNİN ÜNİVERSİTELERİ İLE TÜRK ÜNİVERSİTELERİ ARASINDA İKİLİ KÜLTÜREL, EĞİTİM VE ÖĞRETİM İŞBİRLİĞİ ANLAŞMALARI YAYGINLAŞTIRILMALIDIR.
TÜRK ÜNİVERSİTELERİNDE; ORTA ASYA BÖLGESİ İLE BÖLGE ÜLKELERİNE YÖNELİK ENSTİTÜ, ARAŞTIRMA MERKEZLERİ VE ARAŞTIRMA BİRİMLERİ KURULMALI VE İŞLEVSELLEŞTİRİLMELİDİR.
BÖLGEYE YÖNELİK OLARAK ORTAK VE ENTEGRE PROJELER GELİŞTİRİLMELİDİR. BU PROJELER, BÖLGE EKONOMİSİNE DİNAMİZM KAZANDIRMALI VE KAYNAKLARININ EN VERİMLİ KULLANILMASINA OLANAK TANIMALIDIR.
YATIRIMLAR UZUN VADELİ TASARLANMALI VE YAYGINLAŞTIRILMALIDIR. BÖLGEDE YATIRIM VE İŞBİRLİĞİ İMKANLARI YARATILIRKEN BÖLGESEL AKTÖRLERLE KALKINMAYA YÖNELİK İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI ARAŞTIRMALIDIR.
İSVİÇRE KONFEDERASYONU CUMHURBAŞKANI PASCAL COUCHEPIN, KASIM AYINDA TÜRKİYE’YE YAPACAĞI ZİYARET İLE İLGİLİ 17 EKİM 2008 TARİHİNDE CUMHURİYET GAZETESİ MUHABİRİ İLE YAPTIĞI SÖYLEŞİDE; “TÜRKİYE’NİN, ORTA ASYA’DAKİ TÜRK DEVLETLERİ İLE ULUSLAR TOPLULUĞU” OLUŞTURABİLECEĞİNİ, BUNUN BÖLGE BARIŞI VE İSTİKRARI İÇİN ÇOK ÖNEMLİ OLDUĞUNU VURGULAMIŞTIR.
TÜRK DÜNYASI, TÜRKİYE’NİN KAZANDIRDIĞI EN ÖNEMLİ VE KALICI BİR PROJEDİR.
TÜRK DÜNYASI, TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE; EKONOMİK, SOSYAL VE KÜLTÜREL PROJELERLE SÜREKLİ DESTEKLENMELİ VE GELİŞTİRİLMELİDİR.
BÖLGE VE DÜNYADA SÜREKLİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR BARIŞ, GÜVEN VE İSTİKRARA KATKI VE DESTEK SAĞLAMALIDIR.
KONGRENİN; ÖĞRENCİLERİMİZE, ÖĞRETİM ELEMANLARIMIZA, ÜNİVERSİTELERİMİZE, ULUSLARIMIZA, ÜLKELERİMİZE VE TÜM İNSANLIĞA;
-ÇOK ÖNEMLİ BİLİMSEL YARARLAR VE KAZANIMLAR SAĞLAMASINI,
-KARDEŞLİK VE DOSTLUK BAĞLARINI GELİŞTİRMESİNİ VE KUVVETLENDİRMESİNİ,
-YENİ İŞBİRLİĞİ VE YATIRIM İMKANLARI YARATMASINI,
-SÜRDÜRÜLEBİLİR BÖLGE VE DÜNYA BARIŞINA KATKI SAĞLAMASINI,
TEMENNİ EDER, SONSUZ BAŞARI DİLEKLERİMLE ENGİN SAYGILARIMI SUNARIM…”
PROF. DR. HASRET ÇOMAK
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖR YARDIMCISI